Geschiedenis Amsterdam centraal
|
Het station (tot 2000 amsterdam cs geheten) verving het in 1878 gesloten station Amsterdam willemspoort en het van 1878 tot 1889 gebruikte tijdelijke station westerdok. Het is gebouwd op drie aangedempte eilanden in het IJ. Hiervoor werd zand gebruikt uit de Velser duinen. dat vrij kwam tijdens het graven van het Noordzeekanaal. Net als
andere gebouwen in Amsterdam die werden gebouwd van hout (8687 stuks). Bij de bouw traden verzakkingen op, waardoor het enige werk jaren werd vertraagd. Op 15 oktober 1889 beleefde Amsterdam een historische dag. Na jaren van plannen maken en bouwen ging het station open. Onder grote belangstelling vertrok om kwart over acht de eerste trein. Die ging naar Rotterdam en kwam daar keurig volgens schema om half tien aan. De Amsterdammers vonden het allemaal super interessant. Dezelfde dag waren rond half elf alle 14.000 kaartjes om op de perrons te komen uitverkocht. Iedereen wilde zien hoe dat reusachtige gebouw er van binnen uitzag.
Cuypers ontwierp wel het gebouw, maar de overkapping viel buiten de opdracht. De eerste oplevering van het gebouw in oktober 1884 was dan
zonder perronoverkapping. De stationskap, bestaand uit 50 boogspanten en
een overspanning van bijna 45 meter. Werd ontworpen door L.J.eijmer,civiel
ingenieur bij de staats spoorwegen. Cuypers ontwierp wel de decoraties voor
de spanten en de kopgevels. De stationskap werd uiteindelijk in oktober 1889
voltooid.
Een tweede, smallere en langere maar gelijksortige kap aan de IJ zijde werd voltooid in 1922. Tussen de twee kappen bleef een aantal sporen niet overdekt. In 1996 werd er over deze sporen een derde 'middekap' gebouwd,ontworpen door Jan garvelink, architect bij Holland railconsult.
In 1920 werd de oostvleugel ( lage eindgebouw) afgebroken en vervangen door 'de oost' het voormalige pakketpostgebouw naar ontwerp van cuypers' zoon Joseph.
In de jaren 1950 kwam er een voetgangerstunnel tussen het stationsplein onder de rijweg voor het station door die uitkwam in de stationshal. In verband met de bouw van het eindstation van de metro verdween deze tunnel eind jaren 1970. Ook de rijweg voor het station kwam te vervallen.
Naast de middenkap is er in de jaren tachtig en negentig van de twintigste eeuw een hoop vernieuwd. Zo is het perron langs spoor 15 verbouwd zodat het een volwaardig
perronspoor werd. Die werd gedaan om de drukte van de
Flevolijn en schiphollijn op te vangen. Pas in 1998 was spoor 15 volledig
afgebouwd; dit kwam door dat er veel panden onteigend moesten worden
naast het station. Begin jaren tachtig zijn de centrale hal en middentunnel
Fors verbreed en gemoderniseerd door articon, het voormalige
Ingenieursbedrijf van de NS. Inmiddels is dat weer achterhaald;voor de noord/ zuidlijn worden de tunnels en hallen weer fors verbouwd.
In 1994 werd door de NS een nieuwe verkeersleidingspost in gebruik genomen. Deze ligt aan de westkant, bij het westerdok, voorheen zat de post in het station zelf. Ook bouwde NS aan uitbreiding van het westelijke emplacament en aan de uitbreiding van
vier naar zes ten westen van het station. Deze aanpassing werd uitgevoerd tussen 1991
en 1996. Voor de treinen richting station Amsterdam sloterdijk kwam er zo meer ruimte.
Zoals hierboven vermeld werd in 1996 de middenkap opgeleverd, in 2000 werd de
vernieuwde westtunnel geopend. Deze werd verbreed en gemoderniseert omdat de middentunnel buiten gebruik ging voor de aanleg van de noord/zuidlijn. Daarna werd gestart met het verlen gen van de perron sporen 10-15. Dit project werd in 2004 opgeleverd. In verband met de Noord/zuidlijn heeft ProRail in 2003 een kunstwerk in de vorm van een poort geplaatst. Het kunstwerk is van de hand van Hugo kaagman en is getiteld 2b or not 2b en bleef tot 2010 staan.
Anno 2014 is Amsterdam centraal een station met poortjes.
Bron: Wikipedia
andere gebouwen in Amsterdam die werden gebouwd van hout (8687 stuks). Bij de bouw traden verzakkingen op, waardoor het enige werk jaren werd vertraagd. Op 15 oktober 1889 beleefde Amsterdam een historische dag. Na jaren van plannen maken en bouwen ging het station open. Onder grote belangstelling vertrok om kwart over acht de eerste trein. Die ging naar Rotterdam en kwam daar keurig volgens schema om half tien aan. De Amsterdammers vonden het allemaal super interessant. Dezelfde dag waren rond half elf alle 14.000 kaartjes om op de perrons te komen uitverkocht. Iedereen wilde zien hoe dat reusachtige gebouw er van binnen uitzag.
Cuypers ontwierp wel het gebouw, maar de overkapping viel buiten de opdracht. De eerste oplevering van het gebouw in oktober 1884 was dan
zonder perronoverkapping. De stationskap, bestaand uit 50 boogspanten en
een overspanning van bijna 45 meter. Werd ontworpen door L.J.eijmer,civiel
ingenieur bij de staats spoorwegen. Cuypers ontwierp wel de decoraties voor
de spanten en de kopgevels. De stationskap werd uiteindelijk in oktober 1889
voltooid.
Een tweede, smallere en langere maar gelijksortige kap aan de IJ zijde werd voltooid in 1922. Tussen de twee kappen bleef een aantal sporen niet overdekt. In 1996 werd er over deze sporen een derde 'middekap' gebouwd,ontworpen door Jan garvelink, architect bij Holland railconsult.
In 1920 werd de oostvleugel ( lage eindgebouw) afgebroken en vervangen door 'de oost' het voormalige pakketpostgebouw naar ontwerp van cuypers' zoon Joseph.
In de jaren 1950 kwam er een voetgangerstunnel tussen het stationsplein onder de rijweg voor het station door die uitkwam in de stationshal. In verband met de bouw van het eindstation van de metro verdween deze tunnel eind jaren 1970. Ook de rijweg voor het station kwam te vervallen.
Naast de middenkap is er in de jaren tachtig en negentig van de twintigste eeuw een hoop vernieuwd. Zo is het perron langs spoor 15 verbouwd zodat het een volwaardig
perronspoor werd. Die werd gedaan om de drukte van de
Flevolijn en schiphollijn op te vangen. Pas in 1998 was spoor 15 volledig
afgebouwd; dit kwam door dat er veel panden onteigend moesten worden
naast het station. Begin jaren tachtig zijn de centrale hal en middentunnel
Fors verbreed en gemoderniseerd door articon, het voormalige
Ingenieursbedrijf van de NS. Inmiddels is dat weer achterhaald;voor de noord/ zuidlijn worden de tunnels en hallen weer fors verbouwd.
In 1994 werd door de NS een nieuwe verkeersleidingspost in gebruik genomen. Deze ligt aan de westkant, bij het westerdok, voorheen zat de post in het station zelf. Ook bouwde NS aan uitbreiding van het westelijke emplacament en aan de uitbreiding van
vier naar zes ten westen van het station. Deze aanpassing werd uitgevoerd tussen 1991
en 1996. Voor de treinen richting station Amsterdam sloterdijk kwam er zo meer ruimte.
Zoals hierboven vermeld werd in 1996 de middenkap opgeleverd, in 2000 werd de
vernieuwde westtunnel geopend. Deze werd verbreed en gemoderniseert omdat de middentunnel buiten gebruik ging voor de aanleg van de noord/zuidlijn. Daarna werd gestart met het verlen gen van de perron sporen 10-15. Dit project werd in 2004 opgeleverd. In verband met de Noord/zuidlijn heeft ProRail in 2003 een kunstwerk in de vorm van een poort geplaatst. Het kunstwerk is van de hand van Hugo kaagman en is getiteld 2b or not 2b en bleef tot 2010 staan.
Anno 2014 is Amsterdam centraal een station met poortjes.
Bron: Wikipedia